اگر قصد دارید که بردهای الکترونیکی را تعمیر کنید شما به ابزار مورد نیاز برای تعمیر برد الکترونیکی نیاز خواهید داشت.
در این مطلب قصد داریم مهم ترین ابزار مورد استفاده در تعمیر برد را برای شما معرفی کنیم و همچنین روش استفاده از آنها را برای شما توضیح خواهیم داد.
این ابزار به شما کمک میکنند که به صورت کاملا حرفه ای کار خود را انجام دهید و همچنین سبب میشوند که سرعت و دقت شما در حین تعمیر برد های الکترونیکی بیشتر شود.
انسان‌ها همواره در طول سالیان از ابزارها جهت آسان‌تر کردن فعالیت‌های خود بهره بردند. چه در زمانی که از ابزارهای سنگی برای شکار حیوانات استفاده می‌کردند و چه در کشاورزی از ابزارهایی برای آماده ساختن زمین و کشت محصولات در استفاده می‌کردند. امروزه نیز ابزارها با سرعت زیاد در حال پیشرفت هستند تا بیشتر و بهتر شرایط کار و فعالیت‌های ما انسان‌ها را آسان کند. خصوصاً استفاده از ابزار مخصوص در حوزه کارهای فنی خیلی از فعالیت‌های غیر ممکن را شدنی و قابل انجام میکنند به طور مثال یک لوله کش ساختمان را در نظر بگیرید که بدون داشتن جعبه ابزاری کامل امکان اتصال دو لوله را به هم نخواهد داشت. در واقع هرچه کار تخصصی تر باشد بیشتر نیاز به ابزار مخصوص به خود را دارد. در این مقاله سعی می‌کنم تا جای ممکن شما را با ابزارهایی که در تعمیرات بردهای الکترونیکی به تعمیرکاران و شاغلین این حرفه کمک میکند را معرفی کنم و مختصراً توضیحی از عملکرد و طرز استفاده هر کدام آنها را بیان کنم. 
ابزارآلات به مجموعه وسایل و تجهیزاتی اطلاق میشود که در بررسی و شناخت انجام فعلی خاص به ما کمک میکنند. گاهی این ابزار بسیار ساده و قابل استفاده در تمام امور یا کارهای فنی و گاهی هم ابزارهایی مخصوص که در یک فعالیت خاص یا تخمین کیفیت و سلامت یک قطعه و همچنین تشخیص پارامتر به استفاده کننده از آن سود می‌رساند. 
مطمئناً با ابزارهایی همچون فازمتر، انبردست، سیم چین و بسیاری دیگر که کاربردهای یونیورسال و عمومی دارند آشنا هستید. این قبیل ابزارها در همه جا وجود دارند شاید در صندوق عقب خودرو شما یا در یک کشوی کابینت آشپزخانه در خیلی از منازل. استفاده از این ابزار بسته به فردی که از آن بهره میبرد متفاوت است و بسیاری از مردم آن را با قند شکن اشتباه می‌گیرند. 
اما منظور از ابزارهای تعمیر بردهای الکترونیکی مجموعه ابزارآلات و تجهیزاتی است که فقدان آنها باعث میشود در صورت داشتن مهارت کافی و دانش بسیار باز هم توانایی تعمیر یا مونتاژ و دمونتاژ قطعات را نداشته باشیم مانند رفع اتصال سردی که اگر هویه مناسب و سیم لحیم در اختیار نداشته باشیم بسیار دشوار است از یک جایگزین برای ذوب کردن قلع روی پایه‌های قطعه استفاده کنیم. حال که صحبت از سیم لحیم شد اجازه دهید یادآور شوم در کنار این ابزار و تجهیزات لوازمی نیز به عنوان مواد مصرفی مورد نیاز است و وجود آنها برای انجام بسیاری از کارها لازم و ضروری است.اگر تمایل دارید با لیست کامل این لوازم مصرفی و مواد که نیاز مهم یک تعمیر کار برد الکترونیکی است آشنا شوید اینجا کلیک کنید. 
هویه ابزاری است مانند یک المنت که در یک نقطه با تمرکز بیشتری حرارت ایجاد میکند. قسمت انتهایی هویه نوک هویه است که قابلیت جذب قلب و سیم لحیم را دارد و با حرارتی که ایجاد میکند این قلع را به حالت مذاب و مایع در می‌آورد و قابلیت لحیم کاری و مونتاژ و دمونتاژ قطعات بر روی برد چاپی را فراهم میکند. هویه‌ها با توانهای متفاوتی ساخته میشوند تا مناسب هر فعالیت و حرفه ای باشند. بطور مثال برای برد هایی با سطح لحیم کاری کوچک و نیاز به حرارت کمتر در قطعات smd از هویه ۲۰ تا ۴۰ وات استفاده میشود و برای مونتاژ قطعات و تولید که فقط قلع و سیم لحیم نو بکار میرود هویه ۴۰ وات اما در برق خودرو به دلیل ضخامت بیشتر سیم لحیم و خود سیم های خودرو از هویه ۸۰ وات استفاده می کنند. در فعالیت های دیگر مثل کار با چوب و کار های هنری نیز بسته به ظرافت کار توان هویه متفاوت است. طبیعتاً هرچه توان بالاتری داشته باشد، حرارت بیشتری تولید میکند و امکان ذوب قلع بیشتری در مدت زمان کوتاه‌تری را می دهد. البته به لحاظ کیفیت، قابل تنظیم بودن، و نوع المنت داخلی که سرامیکی باشد یا نه هم می‌توان هویه‌ها را دسته بندی و از هم متمایز کرد. پر استفاده ترین و پرفروش ترین هویه ها به ترتیب هویه ۴۰ وات ۶۰ وات و هویه های متغیر هستند. 
قلع کش یکی از ابزارهای پرکاربرد این لیست و یار همیشگی هویه است به طوری که قلع کش بدون هویه استفاده و کارایی ندارد. قلع کش یک مکنده فنریست که قلع ذوب شده توسط هویه را داخل مخزن خود می بلعد و زمانی استفاده می شود که قصد جدا کردن قطعه ای را داشته باشید و عمل دمونتاژ را انجام دهید یا در مواردی برای کاهش مقدار قلع بکار رفته در قسمتی از برد بکار برده میشود. بیشتر قلع کش ها یک شستی یا ضامن دارند و یک اهرم که بصورت عمودی قرار گرفته است. با کمک انگشت شصت اهرم عمودی را می توان شارژ کرد. در این حالت فنر پشت پیستون قلع کش در حالت فشرده قرار دارد و تنها چیزی که مانع رهایش فنر میشود، همان شستی ضامن است در این حالت قلع کش آماده به کار شده. در زمان استفاده از قلع کش بعد از شارژ کردن توسط انگشت، می بایست با استفاده از هویه قلع مورد نظر ذوب شود و در همین حین با نزدیک کردن نوک قلع کش و فشار دادن شستی ضامن( فنر آزاد شده و پشت پیستون خلا ایجاد میکند) با فشار خلا، قلع ذوب شده به داخل مکیده میشود. قلع کش باید بعد از چند بار استفاده حتما سرویس شده و تکه های قلع داخل مخزن آن جمع آوری شود تا عملکرد درست و مکش پایدار داشته باشد. با روانکاری مجموعه قطعات داخلی و قسمت های متحرک قلع کش می توان استفاده از آن را لذت بخش و در عین حال عمر آن را بیشتر کرد. برای جلوگیری از ذوب شدن نوک قلع کش بهتر است از شیلنگ نسوز استفاده کرد.
پایه قطعات وقتی روی برد قرار می‌گیرند، مقداری از پایه از طرف دیگر برد باقی می‌ماند که حتماً می‌بایست چیده شود که اتصالی ایجاد نکند. بیشترین کاربرد کف چین جهت جداسازی همین باقیمانده‌ها بعد از لحیم کاری است اما کاربردهای دیگری نیز دارد که هر فرد نسبت به خود موقعیت‌های متفاوت از آن بهره میبرد در واقع تا زمانی که برای استفاده از کفچین قطعه یا فلزی محکم تر و مقاوم تر از تیغه های کف چین بین اش قرار نگیرد و آسیب به کف چین وارد نکند محدودیتی در استفاده از آن نخواهید داشت. 
هیتر هویه که به هوای گرم نیز معروف است معمولاً شامل یک هویه قابل تنظیم و یک سشوار متمرکز با قابلیت تنظیم دما و سرعت پرتاب باد است که جهت کاربردهای مختلف می‌توان هر دو پارامتر دما و سرعت باد را تغییر داد. در دنیای تعمیرات از این تجهیز جهت ذوب کردن خمیر قلب و تبدیل آن به لحیم ذوب شده و دقت عمل بیشتر در قطعات SMD کاربرد دارد. بجای اتصال نوک هویه که ممکن است باعث آسیب به قطعه یا پد شود هوای گرم همان کار را بدون تماس فیزیکی و با پرتاب باد گرم و داغ انجام می دهد. بهترین مواد جهت لحیم کاری با هیتر خمیر قلع است که با روغن فلاکس ترکیب شده باشد. هیتر هویه برای تست‌هایی که امکان استفاده از هویه وجود ندارد نیز بسیار کاربردی و مفید است مانند آیسی‌های BGA که پایه‌های آنها زیر قطعه قرار می‌گیرد و نمی‌توان با چشم دید چه برسد که با هویه و اتصال لحیم کاری نمود. در این قطعات قبل از مونتاژ یک صفحه مشبک که دقیقاً با پایه‌های همان آی سی مطابقت دارد روی آی سی قرار می‌گیرد و با استفاده از کاردک مقداری از همان ترکیب خمیر قلع و روغن فلاکس که قبلاً اشاره شد روی شابلون (صفحه مشبک) قرار می‌دهند. به این صورت تمام پایه‌ها با مقداری خمیر قلع پوشیده میشوند و سایر نقاط آی سی خالی می‌ماند سپس آی سی دقیقاً سر جای خود روی برد قرار می‌گیرد به طوری که پایه‌های آی سی کاملاً منطبق بر پدهای روی برد باشد؛ سپس با استفاده از دما و باد مناسب با هیتر هوای گرم روی قطعه می‌گیرند تا تمام خمیرهای موجود به نقطه ذوب برسند و به هم اتصال پیدا کنند. کاربرد دستگاه پس از اطمینان از صحت قرارگیری آی سی در جای دقیق خود،هیتر را از روی آی سی بر می‌دارد تا کم کم قلعه‌های ذوب شده جامد شوند. در پایان نیز برد و قطعه به طور کامل با مواد شستشو دهنده تمیز میشوند. هیترها هم به صورت همراه با هویه و هم به صورت تک در بازار عرضه میشوند.
برای استفاده بهتر از هویه نیاز به یک نگهدارنده و همچنین برای احیا کردن نوک هویه از تمیز کننده‌ها استفاده میشود که در عکس یک نمونه پایه و دو تمیز کننده نوک هویه اسفنج نسوز و سیمی در کنار هم میبینید.
تمام بردها و قطعات الکترونیکی در مدار نیاز به ولتاژ برای تامین انرژی خود هستند تا با روشن شدن کار خود را انجام دهند یا با عبور جریان و متصل شدن به ولتاژ عملکرد خود را نشان دهند در نتیجه با وجود منبع تغذیه آزمایشگاهی روی میز کار می‌توانیم هر برد، قطعه یا دستگاهی با هر ولتاژی را روشن کنیم و تست کنیم. یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های منبع تغذیه آزمایشگاهی این است که می‌توان ولتاژ و جریان را کنترل و تنظیم نمود و یکی از پررنگ‌ترین مزیت‌ها این است که در هنگام تست نمایش مقدار جریان خروجی از منبع تغذیه به راحتی نشان می‌دهد که آیا قطعه یا مدار به درستی عمل میکند یا خیر؟ در صورت نداشتن این قابلیت باید برای هر قسمت که تست می‌کنیم یک آمپرمتر جداگانه قرار دهیم تا جریان مصرفی را به ما نشان دهد.
دستگاه ها یا ابزارهایی مانند مولتی متر یا اسیلوسکوپ بسیار کارایی های متفاوت و متنوع دارند که امکان پذیر نیست در یک مقاله آن را گنجاند اما به طور کلی برای اندازه گیری پارامتر های مهم در تعمیرات گاهی می‌توان از یک تجهیز یا ابزار استفاده کرد و بسیاری از مقادیر را بدست آورد و گاهی یک ابزار برای یک پارامتر مخصوص و منحصر به فرد استفاده میشود؛ مثلا با مولتی متر می‌توان تمام کارهای یک آمپرمتر، ولت متر،اهم متر و چند ابزار دیگر را یکجا در کنار هم انتظار داشت فقط می بایست سلکتور انتخاب حالت را در وضعیت مورد نظر قرار داد ولی برای بررسی یک قطعه خازن و پارامتر های مرتبط به آن از یک دستگاه خازن سنج بهره برد . این در حالیست که در کنار خازن سنج نیاز به ابزار های دیگری نیز هست تا اطلاعات بیشتر و کامل تری از یک خازن گرفت یا برای تحلیل و بررسی شکل موج یک ولتاژ AC حداقل می بایست ابزار نسبتا گران قیمتی به کار گرفت به نام اسیلوسکوپ! 
اما آخرین ابزاری که در این مرحله به آن می پردازیم لامپ تست و برق ایمن است و در اکثر کارگاه ها ابزاری دست ساز است و بر طبق شرایط و عملکرد خود تعمیرکار ساخته میشود. در تعمیرات برد های الکترونیک و به خصوص لوازم خانگی ها به یک لامپ ۱۰۰ وات رشته ای نیاز داریم تا تامین کننده برق قابل اطمینان باشد به این صورت که لامپ ۱۰۰ولت رشته ای در مدار سری قرار بگیرد.در این حالت زمانی که جریان مصرفی کم باشد لامپ مثل سیم عمل میکند و ۲۲۰ وات برق شهر را به مصرف کننده ها می رساند اما اگر اتصالی در مدار مورد تست باشد، با قرارگیری کل ولتاژ ۲۲۰ روی لامپ باعث روشن شدن آن میشود و از اتصال کوتاه و عبور جریان حداکثری جلوگیری میشود.
