هر دستگاه برقی در دنیای امروز به احتمال خیلی زیاد دارای یک بخش الکترونیکی جهت فرامین اصلی و بخش ارتباط با کاربرد دستگاه می باشد که به برد الکتریکی معروف است. در واقع برد به معنی همان صفحه یا تخته ای است که مجموعه قطعات و مدار های مختلف روی آن قرار گرفته اند.
در توضیح قطعات و مدارهای روی برد الکترونیکی می توان گفت که هر قطعه الکترونیکی باید به وسیله مسیر های انتقال انرژی و اطلاعات که معمولا مسی هستند با هم ارتباط برقرار کنند.
از آنجایی که فلزات رسانای خوبی در الکتریسیته هستند، از عبارت متالیزه برای مسیر های ارتباطی و سیم های روی برد استفاده می شود.
اگر در ترجمه عبارت به عبارت انگلیسی به فارسی کلمه برد الکترونیکی را وارد کنید، احتمالا واژه تخته و یا همان صفحه را برای شما باز می کند.
یک تخته یا صفحه که سوراخ های زیادی روی آن دارد و از یک طرف این صفحه خطوطی ضخیم یا باریک این سوراخ ها را بهم دیگر متصل می کند که سوراخ ها جای قرار گرفتن پایه های قطعات و نوار های متالیزه، ارتباط های رسانا مابین قطعات هستند.
اگر از برد یا همان صفحه در دستگاه ها استفاده نمی شد مجموعه زیادی از سیم کشی ها، کابل ها، و اتصالات در هم برهم استفاده می شد تا قطعات مختلف و اجزای سازنده آن دستگاه را به هم مرتبط کند.
تا اینجا از برد الکترونیک و ارتباط های فلزی و مسی که ارتباط قطعات را با همدیگه و اتصال هر کدام به منبع انرژی الکتریسیته رو فراهم می کند صحبت کردیم اما خود قطعات برای هماهنگی بیشتر با هم و قابلیت استفاده در مدار های متنوع تر خصوصیاتی دارند که در ادامه با هم به آن می پردازیم.
به طور کلی قطعات الکترونیکی هرکدام وظیفه ای در مدار دارند که در کنار هم و با ترتیب خاص به هم متصل می شوند و می توانند مدارهای گوناگونی با وظایف مختلف ایجاد کنند. به طور مثال در یک برد تعدادی قطعه در کنار هم و با مدار های متالیزه متفاوت برد یک محافظ برق می سازند و همان قطعات با کمی تفاوت اما با مدار رسانای متالیزه متفاوت یک فتوسل یا تایمر راه پله را می سازند.
طبیعتا هر دستگاه یا تجهیزی نسبت به کارایی که دارد نیاز به قطعاتی خاص دارد اما به طور کلی بسیاری از قطعات در اکثر برد های الکترونیکی مشترک هستند و عملکردی بسیار مشابه ایجاد می کنند اما در نهایت نحوه کنار هم قرار گرفتن آنها، مدار های ارتباطی و تفاوتی در چند قطعه خاص، باعث می شود یک برد برای لباسشویی استفاده شود و برد دیگری برای یخچال یا یک دستگاه ماکروفر.
از دیگر خصوصیات قطعات الکترونیکی این است که همگی تحت استاندارد هایی قرار می گیرند که استفاده از آنها در مدارهای متنوع را ممکن تر می کند.
قطعات الکترونیکی دسته بندی های متفاوتی هم دارند که بر اساس نوع استفاده، عملکرد، ساده یا پیچیده بودن ساختار و یا قدرت تحمل ولتاژ جریان یا دما می تواند متفاوت باشد.
به طور مثال یک دسته بندی کلی برای استفاده از قطعات از نوع استفاده این است که روی سطح برد نصب می شوند یا به صورت عمقی از یک سوراخ در برد از یک سطح به سطح دیگر برد نفوذ می کند.
بر این اساس قطعاتی که پایه های عمقی دارند و به طور معمول اتصال پایه قطعه از یک طرف برد باشد و خود قطعه در طرف دیگر برد قرار بگیرد در دسته DIP یا نصب عمقی قرار می گیرد و اگر قطعه دارای پایه هایی باشد که در همان سطح که قطعه قرار می گیرد اتصال به مدار داشته باشد در دسته SMD یا نصب سطحی قرار می گیرد.
مثالی دیگر برای دسته بندی این است که قطعاتی برای عملکرد خودشان وابسته به دریافت ولتاژ هستند قطعات اکتیو و قطعاتی که بدون رسیدن ولتاژ به آنها عملکرد خود را دارند قطعات پسیو گفته می شود مانند مقاومت که چندان ارزش الکترونیکی ندارد و قطعه ای مانند آی سی که علاوه بر اتصال ولتاژ تغذیه برای داشتن عملکرد نیاز به نرم افزار و قطعاتی دیگر هم دارند.
اما در این مقاله من سعی دارم از نگاه یک تعمیرکار لوازم الکترونیکی به قطعات بپردازم و تلاش می کنم قطعات را با چاشنی ساختار و استفاده در مدار و در کنار پرداختن به ارزش الکترونیکی قطعات و دسته بندی موردنیاز بودن قطعه در تعمیرات معرفی کنم و امیدوارم بعد از مطالعه این مقاله شما هم در صورتی که به تعمیرات علاقه دارید به همین روش و با همین دسته بندی به خاطر بیاورید.
این قطعات در تمام برد های الکترونیکی در موقعیت های مختلف قرار دارند.
اما قطعاتی هستند که بیش از سایر قطعات احتمال خراب شدن دارن و در معرض آسیب هستند. از جمله نیازهای تعمیرکاران نیز تهیه قطعاتی است که به عنوان قطعات یدکی پرکاربرد و رایج از آنها یاد می شود. برای آشنایی بیشتر با قطعات پرکاربرد و رایج کلیک کنید.
با یک نگاه هر قطعه ای که دارای دو یا بیشتر پایه یا ترمینال باشد و در مدار الکترونیکی قرار گرفته و عهده دار وظیفه ای در عملکرد دستگاه باشد یک قطعه الکترونیکی است اما گاهی این قطعات در سایر حوزه های برق نیز بسیار کاربردی و پراستفاده هستند مانند رله ها در برق خودرو یا SSR ها در صنعت، خازن ها در برق فشارقوی و سه فاز و طبیعتا مقاومت ها که در همه موارد.
بنابراین باید قطعات نسبت به ارزش آنها در مدارات الکترونیک و قابلیت هایشان مورد بررسی قرار گیرند. با این دسته بندی برای درک بهتر قطعات در بیشتر کتاب ها و مقالات مرتبط به قطعات پرداخته می شود. چون در این دسته بندی ارزش الکترونیکی تقریبا با اولویت های ساختاری قطعات نیز برابر بوده باعث می شود درک بهتری از قطعه، کارکرد و همینطور علائم خراب شدن قطعه ایجاد شود.
جهت مشاهده لیست قطعات الکترنیکی به زبان جهانی اینجا کلیک کنید.
مقاومت (ثابت و متغیر)
متغیر(متغیر مکانیکی – نسبت به دما – نسبت به ولتاژ)
خازن(ثابت – متغیر)
متغیر(دی الکتریک -غیرقطبی)
دی الکتریک(جریان – نور)
دیود
ترانزیستور(PNP-NPN)
ترایاک
تریستور
ماسفت
IGBT
آی سی
سایر قطعات ????????
